دیگر امروزه همه می‌دانیم «لایک کردن» یا به عنوانی «پسند»کردن در شبکه‌های اجتماعی چه مفهومی دارد. گاهی پیش می‌آید خودمان، خودمان را لایک می‌کنیم و در صفحه‌های شخصیمان زیر پست‌ها می‌نویسد: فلانی و دیگران این پست را لایک کردند! حالا وقتی که صداوسیما خودش را لایک کند چه شکلی می‌شود؟!

این خودلایک‌گری در شبکه‌های اجتماعی عمدتا بازتابی منفی در میان کاربران دارد! طبیعی است که این بازتاب منفی ریشه در نگاه ما به کارکرد کلی شبکه‌های اجتماعی است. در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی، هر کاربر آن چه را که خوب می‌داند را به اشتراک می‌گذارد و مخاطبان این کاربر هستند که با نظردادن و یا اقلا مورد پسندقراردادن، نظر خود را نسبت به این محتوا و نگرش کاربر اشتراک گذارنده مطرح می‌کنند. سودای «لایک» بیشتر سودایی است که میان صفحه‌های مجازی رقابت راه انداخته است و گاه شاهد بی‌اخلاقی‌ها و یا حتی خلاقیت‌های در چارچوب اخلاقیات برای افزایش «لایک» هستیم.

اما خب وقتی که یک کاربر که خود محتوایی را به اشتراک گذاشته، خودش نیز آن محتوا را مورد پسند قرار می‌دهد، دیگر مخاطبان به این فکر فرومی‌افتند که لابد فرد از قدرت «لایک‌گیری» خود مطمئن نیست یا به شکلی دیگر معتقدند خود فرد برای خودش دست می‌زند‍! از این روست که عمدتا نگرشی منفی نسبت به خود«لایک»کردن در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی رواج دارد!

حالا این پدیده چه ارتباطی با رسانه ملی دارد؟ و اصلا دلیل این که در این موقعیت به این حرف‌ها می‌پردازیم چیست؟

ماجرای اعتراض مردم عزیز اصفهان به خشکی زاینده‌رود و گردهمایی‌های پیش‌آمده در زاینده‌رودی خشک، عرصه‌ی محکی دیگر برای رسانه‌ی ملی بود که به خوبی به پوشش این اعتراضات پرداخته شد و فرصت برای شبکه‌های فارسی زبان خارج از ایران پیش نیامد تا روایت دیگری که شاید غرض‌ورزی‌های سیاسی پشت آن قرار می‌گرفت، ارائه شود. صداوسیما حتی از شبکه‌های اجتماعی که در این چندسال توانستند خبر داغ را بسیار زودتر از رسانه‌های رسمی به گوش عموم برسانند و گاه با ساماندهی برخی از جریانات از طریق این شبکه‌ها، رنگ اعتراض مردم عوض بشود، عقب نیافتاد. رویکردی جدید که در ماجرای حمله‌ی سایبری به شبکه سوخت نیز پیش آمد و به نحوی نشان داد که بخش خبری صداوسیما از رویکرد محافظه‌کارانه و محتاط قبلی خارج شده و رویکردی متفاوت را اتخاذ کرده است.

این امر طبیعتا نکته‌ای مثبت است و درخور تحسین. اما چه چیزی این رویه‌ی خوب را تلخ می‌کند؟ دقیقا! خودلایک‌گری! چه پس از پوشش خوب صداوسیما از ماجرای بنزین و چه پس از ماجرای این روزها، گزارشی مبنی بر این که این پوشش چقدر خوب بود و توانست چه اهدافی را کسب کند، از بخش‌های خبری منتشر شد! چنین گزارش‌هایی در حد یکی دوبار پذیرفتنی است و قابل فهم. قابل فهم این نکته که رویه‌ی صداوسیما در حوزه‌ی خبر تغییر کرده و باید منتظر نوآوری‌های خوبی باشیم. اما این تکرار مکررات و این که بگوییم آن چه وظیفه‌مان بوده و چند صباحی به وظیفه خود عمل نمی‌کردیم و حالا داریم می‌کنیم، و به خصوص آن شکل گزارش خیابانی که همه‌ی نظرات مثبت بود، خود گویی از چاله درآمدن و به چاه افتادن است! چاه این که مردم و مخاطب را کسانی بدانیم که متوجه تغییرات نمی‌شود و باید به او فهماند که ما تغییر کرده‌ایم!

به نظرم شاید باید گام بعدی صداوسیما این باشد که در مورد این حاشیه که گزارش‌های خیابانی سازمان از عامه‌ی مردم، گزارش‌هایی ساختگی و سناریونویسی شده است و یا اینکه حرف‌ها تقطیع شده‌اند، شفاف‌سازی صورت گیرد. گاهی پیش می‌آید در مورد مسائلی همه‌ی مردم با هم هم‌نظر باشند. مثلا این که آیا الان شب است یا روز بدیهی است که همه هم‌نظر باشند! یا این که آیا کرونا چیزی بدی است یا نه! همه هم‌نظرند و اصلا این سوال برایم پیش می‌آید که چه لزومی دارد که برای مسئله‌ای که همه با هم هم نظرند و حتی مخاطبی که آن را می‌بیند نیز همین نظر را دارد، اصلا گزارش خیابانی انجام شود؟ و یا ضعف‌ها و انتقادات دیگری که به بخش خبری در صداوسیما وارد است می‌تواند فرصت تغییرات بهتر را برای صداوسیما ایجاد کند.

البته حساب نقد ما را به آن نقدهای یک طرفه و با نگرش تخریبی نگذارید! مثلا در همین روزها اقدامی پسندیده از سوی شهرداری در انتشار پوسترهایی با عنوان «دختر قهرمان» و تصویر بانوی ورزشکار ایرانی که از سوی برخی کشورها به ایشان توهین صورت پذیرفته بود، از سوی توییتر روزنامه همشهری معرفی شد. در بازتاب‌های مختلف مردمی در فضای توییتر دیدم که گاه به دلیل مسائل حاشیه‌ساز شهردار جدید به این حرکت مثبت نقد وارد می‌شد یا اصلا برخی به این که چرا از لفظ «دختر» استفاده می‌شود، نقد کرده بودند! در کل به نظر بنده این نقدها به این حرکت پسندیده وارد نبود. از این رو یک وقت فکر نشود به دنبال عیب‌جویی هستم!

می‌دانید؟ وقتی که یک حرکت مثبت از سازمانی یا فردی دیده می‌شود، دلمان می‌خواهد اتفاقات مثبت دیگر را به این افراد نواندیش یادآوری کنیم تا در کنار هم کاری کنیم که مشکلات جامعه‌یمان یکی پس از دیگر حل شود.